اخلاق و عرفان

در این عصری که با رشد تکنولوژی، عمق ارتباطات جامعه بشری کم شده، روضه‌های خانگی فرصت و زمینه خوبی است که افراد از مشکلات و گرفتاری‌های همدیگر مطلع شوند و قدمی هر چند کوچک در برطرف کردن آن گرفتاری‌ها از همدیگر بردارند.

اثرگذارترین محیط، محیط رفاقتی است. اثر آن، حتّی از محیط خانوادگی، بیشتر است. ممکن است انسان محیط خانوادگی، آموزشی و شغلیِ سالمی داشته باشد امّا یک رفیق ناباب تمام آن‌ ها را تخریب می‌ کند. بر‌عکس این قضیّه هم هست.

اگر محیط آموزشی اش یک محیط فاسدی باشد، ولی محیط خانوادگی اش خوب بوده و محیط شغلی هم که می خواهد برود خوب است؛ در این محیط آموزشی که فاسد است، تمام آن کارها و زحماتی را که برای تربیت او در محیط خانوادگی انجام داده بودند، در این محیط فاسد از دست می دهد و فاسد می شود و اگر هم به محیط شغلی سالمی برود، همه آن محیط کاری سالم را هم خراب می کند. 

هر انسانی به این عالم پا بگذارد، مفطور به فطرت توحید است. اوّلین محیطی که ممکن است این فطرت الهیه توحیدیه انسان را خنثی کند و در هم بشکند، محیط خانوادگی است.

اهل معرفت گویند که جنابت خروج از وطن عبودیت و دخول در غربت است؛ و اظهار ربوبیت و دعوای منیت است و دخول در حدود مولا و اتّصاف به وصف سیادت است و غسل برای تطهیر از این قذرات و اعتراف به تقصیر است.

هر یک از اوصاف رذیله را که انسان درصدد علاج آن بر نیاید و پیروی از آن نماید، رو به اشتداد گذارد، و مراتب شدت رذایل چون شدت فضائل غیر منتاهی است.

برای تربیت فرزند در بُعد اعتقادی که توحید، نبوت، امامت و... است و  حتّی در بُعد عقلانی فردی که بحث محبّت است و هم در بُعد عملی، مسئولیّت سازندگی وجود دارد.

میزان در صورت های ملکوتی و برزخی و قیامتی، ملکات و قوت آن است. و آن عالم، محل بروز سلطان نفس است، و ملک بدن، تعصی از آن نکند. ممکن است در آن عالم، انسان به صورت حیوانات یا به صورت شیطان محشور شود.

کسی که عصبیت کشد یا عصبیت کشیده شود، گشاده شود ریسمان ایمان از گردن او. یعنی از ایمان بیرون رود، و سر خود گردد.

به طور کلی انسان درون جامعه است و با دیگران رابطه دارد؛ لذا وظیفه دارد دیگران را بسازد ودر این باب، اولویّت ها بر محور «اثرگذاری ها» است. اولویّت، بر اساس شدت و ضعف اثرگذاری در طرف مقابل است.

در بیان علاج غضب: اگر چندی انسان مواظب حال خود باشد و با نفس چنین معامله کند، بکلی حال تغییر پیدا می کند و رو به اعتدال می گذارد.

غضب، در حقیقت عبارتی از حرکتی است نفسانی که به واسطه آن، جوشش در خون قلب، حادث شود برای شهوت انتقام.

مولانا مجلسی علیه الرحمة می فرماید: بدان آن چه از مجموع آیات و اخبار ظاهر می شود به حسب فهم ما، این است که دنیای مذمومه مرکب است از یک اموری که انسان را باز دارد از طاعت خدا و دوستی او و تحصیل آخرت.

نماز برای آدم استقلال روحی می آورد. وقتی مستقل شدی و با هوای نفس خودت مبارزه کردی، اهل محبت و عشق و مهرورزی می‌ شوی.

اصل این تقیه ی شرکت در نماز جماعت اهل سنت توسعه ی اسلام و ادارک فضل جماعت برای حفظ وحدت اسلامی است.

کلیه مفاسد اخلاقی و اعمالی، از این است که قلب بی خبر از ایمان است، و آنچه عقل ادراک به واسطه برهان عقلی یا اخبار انبیا کرده، به قلب نرسانده و دل از او بی خبر است. 

حسد، حالتی است نفسانی که صاحب آن آرزو کند سلب کمال و نعمت متوهمی را از غیر.